สัตว์ในตำนานและสิ่งมีชีวิตจริงที่จัดอยู่ในจำพวก “มังกร”

“มังกร” เป็นสิ่งมีชีวิตในตำนานที่โด่งดังและปรากฏอยู่ในเรื่องเล่าขาน เทพปกรณัม และวัฒนธรรมของหลายชนชาติทั่วโลก รูปลักษณ์และบทบาทของมังกรนั้นแตกต่างกันไปตามพื้นที่ ตั้งแต่สัตว์เทพเจ้าผู้ยิ่งใหญ่แห่งเอเชียไปจนถึงอสูรร้ายที่ต้องปราบในยุโรป นอกจากนี้ ในโลกแห่งความเป็นจริง ก็มีสัตว์บางชนิดที่มีลักษณะคล้ายคลึงจนถูกเรียกว่า “มังกร” ด้วยเช่นกัน

1. มังกรในตำนานและเทพปกรณัม

มังกรในตำนานมีหลากหลายรูปแบบและหน้าที่ ซึ่งแบ่งตามความเชื่อทางภูมิภาคหลักๆ ได้ดังนี้:

มังกรเอเชีย

ส่วนใหญ่มักเป็นสัญลักษณ์ของความมงคล พลังอำนาจ ความยิ่งใหญ่ และเป็นผู้ควบคุมธาตุน้ำและลม

• มังกรจีน (Lóng – หลง/เล้ง):
  • ถือเป็นสัตว์เทพเจ้าสูงสุดในบรรดาสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ทั้งสี่ (มังกร, หงส์, เต่า, กิเลน)
  • มีรูปร่างยาวคล้ายงู มีสี่ขา มีหนวด มีเขา
  • มีความสามารถในการเหาะเหินเดินอากาศ และนำมาซึ่งฝนและความอุดมสมบูรณ์
  • มีลูกมังกรหลายประเภท เช่น เฉาเฟิง (ชอบเสี่ยงผจญภัย มงคล) ปิกัน (ชอบใช้พละกำลัง รักการต่อสู้) ฉีเหวิน (มังกรน้ำ ป้องกันไฟ) เป็นต้น
• มังกรญี่ปุ่น (Ryū – ริว หรือ Tatsu – ทัตสึ):
  • ได้รับอิทธิพลจากจีน แต่โดยทั่วไปจะมี สามกรงเล็บ
  • เป็นเทพแห่งท้องทะเล เป็นสัญลักษณ์ของความแข็งแกร่งและอำนาจ
• มังกรเกาหลี (Yong – ยง):
• 
  • คล้ายมังกรจีน แต่มีแนวคิดเรื่อง “อิมูกิ” (Imugi) ซึ่งเป็นงูขนาดใหญ่ที่ต้องอยู่รอดให้ครบพันปีเพื่อกลายร่างเป็นมังกรเต็มตัว

มังกรยุโรป

มักถูกมองว่าเป็นตัวแทนของความชั่วร้าย ความโลภ และมักเป็นอสูรร้ายที่พ่นไฟได้ อาศัยอยู่ในถ้ำเพื่อเฝ้าสมบัติ

• มังกร (Dragon):
  • มีปีกขนาดใหญ่ สามารถพ่นไฟได้ และมีสี่ขา (ในหลายตำนาน)
  • มักถูกอัศวินหรือวีรบุรุษปราบเพื่อปกป้องอาณาจักร
• ไวเวิร์น (Wyvern):
  • มักมีลักษณะคล้ายมังกร แต่มี ปีกเป็นแขนขาคู่หน้า และมีเพียง ขาคู่หลัง (รวมเป็นสองขา)
  • บางตำนานระบุว่าไวเวิร์นไม่สามารถพ่นไฟได้
• เดรก (Drake):
  • มีหลายรูปแบบ บ้างก็ไม่มีปีก มีหางยาว และพ่นไฟได้ ถูกเชื่อว่าเป็นผู้เฝ้าคลังสมบัติ
• ไฮดรา (Hydra):
  • มังกรในตำนานกรีกที่มีหลายหัว และเมื่อตัดหัวออกไป หัวใหม่จะงอกเพิ่มขึ้นมา มีลมหายใจและพิษร้าย

2. สัตว์มีชีวิตจริงที่ถูกเรียกว่า “มังกร”

ในทางชีววิทยา มีสัตว์เลื้อยคลานหลายชนิดที่มีรูปลักษณ์โดดเด่นคล้ายคลึงกับสัตว์ในตำนาน จนได้รับชื่อสามัญที่มีคำว่า “มังกร” (Dragon) อยู่ด้วย

• มังกรโคโมโด (Komodo Dragon):
  • เป็นกิ้งก่าที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก พบได้ที่ประเทศอินโดนีเซีย มีรูปร่างใหญ่โตและมีน้ำลายที่มีพิษ
• กิ้งก่าบิน (Flying Dragon – Draco):
  • เป็นกิ้งก่าขนาดเล็กที่สามารถ ร่อน จากต้นไม้ต้นหนึ่งไปยังอีกต้นหนึ่งได้ โดยใช้แผ่นหนังที่อยู่ขนาบข้างลำตัว (คล้ายปีก) ในการกางร่ม
  • 
• มังกรเครา (B):
  • เป็นกิ้งก่าที่ได้รับความนิยมในการเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยง มีลักษณะเด่นคือเกล็ดแข็งคล้ายหนามบริเวณคอและคางที่สามารถกางออกได้เมื่อตกใจหรือข่มขู่
  • 
• มังกรทะเลใบไม้ (Leafy Seadragon):
  • เป็นญาติใกล้ชิดกับม้าน้ำ มีอวัยวะที่ยื่นออกมาคล้ายใบไม้ตามลำตัว ช่วยในการพรางตัวในทะเล
• กิ้งก่าอาร์มาดิลโล (Armadillo Girdled Lizard):
  • กิ้งก่าที่รูปร่างคล้ายมังกรตัวเล็ก ๆ อาศัยอยู่ในแอฟริกาใต้ มีเกล็ดแข็งหนาคล้ายเกราะ
  • 

สัตว์ในจำพวก “มังกร” จึงเป็นคำที่ครอบคลุมทั้งสิ่งมีชีวิตในจินตนาการที่มีความสำคัญทางวัฒนธรรม และสัตว์จริงในธรรมชาติที่มีรูปลักษณ์โดดเด่นน่าประทับใจนั่นเองครับ